FAQIHLIK MUHADDISLIKDAN A'LODIR

Diniy ilmga rag'bati bor yoshlar orasida "Rasulullohning hadislari turganda falonchi faqihning fatvosiga ergashamizmi?!" kabi nojoiz so'zlar quloqqa chalinadi. Bu aslida soxta salafiylar tarafidan xalq orasiga suqib kirgizilgan fitnadir. Shuning natijasida fiqh ilmi va faqihlarga nisbatan hurmatsizlik shakllanib bormoqda. Ayniqsa, o'zini "ahli hadis" deb tanishtiruvchi mazhabsizlar orasida bu hol ko'p uchraydi. Aslida esa fiqh ilmi hadisshunoslikdan, faqih esa muhaddisdan ustundir!

Bu ustunlikni ko'p muhaddislar e'tirof etishgan. Jumladan, hadisshunos olim, ulamolar ustozi Imom A'mash r.a. faqihlarni qadrini muhaddislardan baland ekani, hadislarning asl mazmun-mohiyatini hadisshunoslardan ko'ra faqihlar teranroq anglashlarini e'tirof etganlar. 

Imom A'mash r.a.dan bir fiqhiy masala borasida yechim so'rashadi.  U kishi esa : "Buning javobini No'mon ibn Sobit yaxshi biladi. Uning bu borada barakali ilmga ega deb bilaman", deb javob berganlar ("Al-Xayrotul hison" kitobidan).

Bir kuni Imom A'mash va  Abu Hanifaga "Falon masalada fikringiz qanday" deb savol berildi. Abu Hanifa javob qildi. A'mash xayron qolib, "Buni qayerdan bilasiz?" deb so'radi. U : "Siz rivoyat qilgan falon hadisdan", dedi. Shunda Imom A'mash : "Ey fuqaho! Sizlar go'yo tabibsiz! Biz esa oddiy dorishunosmiz, xolos", deb aytdi. (Imom Ibn Hibbon, "Kitabus siqot").

Imom Abu Yusuf r.a. aytadi: "Imom A'mash mendan bir masala so'radi. Javobini batafsil aytib berdim. U "buni nimaga asoslanib aytyapsan?" dedi. "Siz rivoyat qilgan falon hadisga asosan", deb o'sha hadisni ham aytib berdim. Shunda u dediki: Ey Ya'qub, bu hadisni yod olganimda hali otang bilan onang birlashmagan edi. Lekin uning ta'vilini mana bugun sendan anglab yetdim" ("Axbaru Abu Hanifa va ashobih" kitobidan).

Imom Omir Sha'biy aytadilar: "Biz faqih emasmiz, balki hadislarni tinglab, yodlab faqihlarga yetkazib bergan roviylarmiz, xolos" ("At-Taqlidush shar'iy va ahamiyatuhu fil islam" kitobidan).

Xadichai Kubro ayol-qizlar o’rta 

maxsus islom ta’lim muassasasi

 o’qituvchisi F.Ibrohimova