IYMONNING RUKNLARI HAQIDAGI QARASHLAR

IYMONNING RUKNLARI HAQIDAGI QARASHLAR

Har bir musulmon bandaga iymon haqida qisqa bo`lsa ham to`g`ri ma`lumotga ega bo`lish vojib bo`ladi. Ayniqsa, hozirgi turli xil bid`atchi oqimlar paydo bo`lgan davrda iymonini mahkam tutish eng qiyin masaladir.  

   Ahli sunna val- jamoa ulamolari nazdida iymonning ma`nosi 2xil:

1. Tasdiqlash
2. Omonlik berish

Iste`lohda esa : “ Nabiy sollallohu alayhi vasallam Alloh Taolo huzuridan keltirgan barcha narsalarni qalb bilan tasdiqlash va til bilan iqror bo`lish iymon deb ataladi”.

   Iymon masalalarida uning ruknlari borasidagi qarashlar xilma – xildir. Imom Abu Ja`far Taxoviy rohimahulloh “Aqiydatut -Taxoviya” asarida: “ Iymon -til bilan iqror bo`lish va qalb ila tasdiq qilishdir”,deb keltirgan. Iymonning tasdig`ida mazhablar yuzaga keladi.

1. Imom Molik, Shofe`iy,Ahmad va boshqa Madina ahli, ahli zohirlar jamoasi: “ iymon qalb ila tasdiq qilish,til bilan iqror bo`lish,a`zolar bilan amal qilishdir”deganlar.
2. Bizning ashoblarimizdan ko`pchiligi Imom Taxoviyning fikrlariga qo`shilganlar.
3. Abu Hanifa rohmatullohi alayhi: “ til bilan iqror bo`lish ortiqcha rukn,asliy emas. Asliy rukn- qalb bilan tasdiqdir. Iqror esa uzrli bo`lmaganlar uchun shartdir”deganlar.
4. Karromiylar: “ iymon faqat til bilan iqror bo`lishdir”,deyishadi. Ularning nazdida munofiq ham komil iymonli odam hisoblanadi.
5. Qadariylar: “ iymon qalb ma`rifatidir, agar bo`ysunmasa va taslim bo`lmasa ham bo`laveradi”deganlar.
6. Mo`taziliylar: “amal qilish iymon haqiqatining ruknidir, amal qilmaganlar iymondan chiqib ketadi”,deganlar.

     Imom Abu Mansur Moturidiy rohmatullohi alayhi: “ iymon faqatgina tasdiqning o`zidir” deganlar. 

     Kimki “Iymon ruknlari” to`g`risida savollarga duch kelib qolsa, iymon qaysi darajasi nazarda tutilganiga e`tibor berishi lozim. Shunga ko`ra:

1. Agar komil iymon so`ralsa, qalb bilan tasdiq,til bilan iqror, arkonlarga amal qilish uning ruknlaridir, deyishi lozim. Lekin ahli sunna nazdida amal qilmasa ham dindan chiqmaydi, deyiladi. Mo`taziliylarga ko`ra dindan chiqadi.
2. Agar iymon haqiqati haqida so`ralsa, asliy va qo`shimcha ruknlari bor, asliy rukn- tasdiqlash, qo`shimcha rukn- iqrordir,deyishi lozim.  Iymon borasida, biror gunohi kabira yoki sag`ira qilgan insonning hukmi borasida qaror chiqarishdan saqlanishimiz maqsadga muvofiq bo`ladi. Har bir insonning iymoni borasidagi hukmlar Allohgagina ayondir. Alloh Taolo barcha mo`minlarning iymonini mustahkam ,komil qilsin!

Xadichai Kubro ayol-qizlar o`rta

maxsus islom ta`lim muassasasi

3-kurs o`quvchisi Sobirova Gulzoda