Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar targ‘iboti

Kirish

Vijdon erkinligi — insonning o‘z e’tiqodini tanlash, unga amal qilish yoki rad etish huquqi bo‘lib, bu huquq har bir fuqaroning eng asosiy insoniy huquqlaridan biridir. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida ham bu huquq mustahkamlab qo‘yilgan. 31-moddada: “Har kim vijdon erkinligiga ega. Har kim o‘z e’tiqodiga ko‘ra ibodat qilish, diniy marosimlarni bajarish yoki bajarmaslik huquqiga ega” deb belgilangan.

2025-yilgi Konsepsiyaning ahamiyati

2025-yil 25-fevral kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan “Fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi” qonuni imzolandi.  Mazkur hujjat mamlakatda diniy bag‘rikenglikni mustahkamlash, ko‘p millatli jamiyatda totuvlikni ta’minlashga qaratilgan asosiy yo‘nalishlarni belgilaydi.  Konsepsiya, shuningdek, davlatning dunyoviylik tamoyillarini ro‘yobga chiqarish hamda mamlakatning taraqqiyoti uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan.  

Diniy tashkilotlarning jamiyatdagi o‘rni

Diniy tashkilotlar jamiyatda ma’naviyatni yuksaltirish, axloqiy qadriyatlarni targ‘ib qilish, tinchlik va barqarorlikni mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekistonda 16 ta diniy konfessiya vakillari faoliyat yuritmoqda.  Ularning faoliyati davlat tomonidan nazorat qilinadi, bu esa diniy ekstremizmning oldini olishga xizmat qiladi.

Konsepsiyaning asosiy tamoyillari

Konsepsiyaning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:

Dunyoviylik: Davlat diniy tashkilotlardan ajratilgan bo‘lib, barcha diniy e’tiqodlarga teng munosabatda bo‘ladi.

Erkinlik: Har bir fuqaro o‘z e’tiqodini tanlashda erkin bo‘lib, bu erkinlik boshqalarning huquqlariga hurmat bilan yondashadi.

Bag‘rikenglik: Diniy va milliy totuvlikni ta’minlash, diniy ekstremizmning oldini olish.

Tenglik: Barcha diniy tashkilotlar uchun teng sharoitlar yaratish.

Xulosa

Vijdon erkinligi — insoniyatning ajralmas huquqidir. Diniy tashkilotlar esa bu erkinlik doirasida, jamiyatda ma’naviyat va axloqiy qadriyatlarni mustahkamlashga xizmat qilishi lozim. Har bir fuqaro o‘z e’tiqodida erkin bo‘lib, bu erkinlik boshqalarning huquqlari va manfaatlari bilan uyg‘un bo‘lishi kerak.