BEMORLAR HOLIDAN XABAR OLISH  - MUSULMONNING MUSULMON USTIDAGI HAQQIDANDIR

Alloh taolo O‘z xohish-irodasi bilan ba'zi bandasiga dard berib, u sababli bandalarining xato-kamchiliklarini o‘chirib, gunohlarini yuvadi. Xalqimizda “Issiq jon, isitmasiz bo‘lmas” degan naql bor. Albatta, bu naql bejiz aytilmagan. Zero, xastalik go‘dakni ham, yoshni ham, keksani ham chetlab o‘tmaydi. Jumladan, Alloh taolo Qur'oni karimda shunday degan:
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
(سورة البقرة/الآيات 157-155)
ya'ni: “Sizlarni biroz xavf-xatar, ochlik (azobi) bilan, molu jon va mevalar (hosili)ni kamaytirish yo‘li bilan sinagaymiz. (Shunday holatlarda) sabr qiluvchilarga xushxabar bering (ey Muhammad)!” Ularga musibat yetganda: “Albatta, biz Allohning ixtiyoridamiz va albatta, biz Uning huzuriga qaytuvchilarmiz”, – deydilar. Aynan o‘shalarga Parvardigorlari tomonidan salavot (mag‘firat) va rahmat bordir va aynan ular, hidoyat topuvchilardir (Baqara surasi, 155-157 -oyatlar).
Bemor kishining holidan xabar olib, ko‘ngil so‘rash – musulmonlarning vazifasi bo‘ladi. Bu haqda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:
حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ وَعِيَادَةُ المَرِيضِ وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ وَإِجَابَةُ الدَّعْوَةِ وَتَشْمِيتُ العَاطِسِ رَوَاهُ "ِ 
(رواه الامام الْبُخَارِيُّ وَالامام مُسْلِمٌ عن أبي هريرة).
ya'ni: “Musulmonning musulmon ustidagi haqqi beshta: salomga alik olish, bemorni ko‘rgani borish, janozada qatnashish, chaqirilgan joyga borish, aksirgan kishiga (“Yarhamukallohu...”, deb) javob aytish” (Imom Buxoriy,  va Imom Muslim rivoyati).
Ushbu hadisi sharifdan ham ko‘rinib turibdiki, biz mo‘min-musulmonlarning bir-birimizdagi haq-huquqlarimizdan biri – kasal bo‘lgan yaqinlarimiz yoki qavmu qarindoshlarimizdan bemor bo‘lib qolganlarini darhol ko‘rgani borishlik ekan.
Bemorni ziyorat qilish fazilati haqida hazrati Ali raziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
"مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَةً إِلا صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِيَ، وَإِنْ عَادَهُ عَشِيَّةً إِلا صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبِحَ، وَكَانَ لَهُ خَرِيفٌ فِي الْجَنَّةِ"
(رواه الامام الترمذي عن علي كَرَّمَ اللَّهُ وَجهَهُ).
ya'ni: “Bir musulmon boshqa bir betob musulmonni ertalab borib ko‘rsa, albatta, unga kechqurungacha yetmish ming farishta salavot aytadi. Agar kechqurun kasalni ko‘rsa, unga yetmish ming farishta ertalabgacha salavot aytadi. Yana unga jannatda bir bog‘ yaratiladi” (Imom Termiziy rivoyati). Ushbu hadisi sharifdan ma'lum bo‘ladiki, agar bemor uchun noqulay bo‘lmasa, kechqurunlari ham ularni ko‘rish uchun borish mumkindir.
Aziz musulmonlar! Bemorlarni ziyorat qilish birinchi navbatda yaqin qarindoshlardan boshlanadi. Bu o‘z navbatida dinimizda buyurilgan qarindoshlar orasidagi silai rahmning mustahkamligini ta'minlaydi.
Bemorlarni ziyorat qilish fazilati va ularning qalbiga xursandchilik kirgizuvchi hadislardan biri – quyidagi hadisi qudsiy bo‘lib, unda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam orqali Alloh taolo bunday deydi:
"إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَقُولُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ: "يَا بْنَ آدَمَ مَرِضْتُ فَلَمْ تَعُدْنِي؟" قَالَ: يَا رَبِّ كَيْفَ أَعُودُكَ وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِينَ؟ قَالَ: "أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ عَبْدِي فُلانًا مَرِضَ فَلَمْ تَعُدْهُ؟ أَمَا عَلِمْتَ أَنَّكَ لَوْ عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِي عِنْدَهُ؟"
(رواه الامام مسلم عن أبي هريرة رضي الله عنه).       
ya'ni: “Alloh taolo qiyomat kuni bunday deydi: “Ey odam farzandi, (nega)men kasal bo‘lganimda meni ko‘rgani qilmading? Banda esa: “Ey Rabbim, axir Sen olamlar Parvardigorisan, qanday seni ko‘rgani boraman?” Shunda Alloh taolo aytadi: “Sen falonchi bandamning kasal ekanini bilib turib, nima uchun uni ko‘rgani bormading? Bilmaysanmi, agar o‘sha kasalni ziyorat qilish uchun oldiga borganingda, uning huzurida meni toparding?” (Imom Muslim rivoyati).
Afsuski, hozirgi kunda shu narsalarni guvohi bo‘lamizki, ba'zi kishilar keksayib qolgan ota-onalari va yaqin qarindoshlari, mahalladoshlari, kasbdoshlari, do‘stlarini borib ko‘rish uchun vaqt yo‘qligini sabab qilib, ziyorat qilishga, duolarini olishga bormaydilar. Bu bilan ko‘p savoblardan benasib qoladilar. Zero, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam bizlarga kasal bo‘lgan birodarlarimizni ziyorat qilib, ularning duolarini olishga undab shunday deganlar:
"عُودُوا الْمَرْضَى، وَمُرُوهُمْ فَلْيَدْعُوا لَكُمْ، فَإِنَّ دَعْوَةَ الْمَرِيضِ مُسْتَجَابَةٌ، وَذَنْبَهُ مَغْفُورٌ"
 (رواه الامام الطبراني والامام البيهقي عن أنس رضي الله عنه).
ya'ni: “Bemorlarni ziyorat qilinglar va ulardan haqqingizga duo qilishlarini so‘ranglar. Chunki kasalning duosi farishtalarni duosi kabi mustajobdir va uning gunohlari kechirilgandir” (Imom Tabaroniy va Imom Bayhaqiy rivoyat qilgan).
Dinimizning go‘zal hikmatlari va Alloh taoloning biz bandalariga mehribonchiligini qarangki, biz agar bir bemor birodarimizni ko‘rish uchun borsak, go‘yoki uning og‘irini yengil va dardiga shifo tilab qaytamiz va asosiy maqsad shu bilan hosil bo‘ladi, deb tushunib qolganmiz. Vaholanki, Rahimli Parvardigorimiz shu savobli ishda ham biz bandalariga ko‘proq ajr-savob topish va duosi mustajob bo‘ladigan insonlarning duosidan bahramand bo‘lish baxtiga muyassar qildi.
Ulug‘ savoblarda doim peshqadam bo‘lgan Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhuning fazilatlariga dalolat  qiluvchi quyidagi hadisda ham bemorni ziyorat qilish fazilati haqida bunday deyilgan:
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "مَنْ أَصْبَحَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ صَائِمًا؟" قَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: "أَنَا"، قَالَ: "فَمَنْ تَبِعَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ جَنَازَةً؟" قَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: "أَنَا"، قَالَ: "فَمَنْ أَطْعَمَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ مِسْكِينًا؟" قَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: "أَنَا"، قَالَ: "فَمَنْ عَادَ مِنْكُمْ الْيَوْمَ مَرِيضًا؟" قَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: "أَنَا"، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَا اجْتَمَعْنَ فِي امْرِئٍ إِلاَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ"
(رواه الامام مسلم عن أبي هريرة رضي الله عنه).
ya'ni: “Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Sizlardan kim bugun ro‘za tutti?” – desalar, Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhu: “Men”, – dedi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Sizlardan kim bugun biror janozada ishtirok etdi?” – desalar, Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhu: “Men”, – dedi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Sizlardan kim bugun biror miskinga taom berdi?” – desalar, Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhu: “Men”, – dedi.  Rasululloh sallallohu alayhi vasallam:“Sizlardan kim bugun biror bemorni ko‘rgani bordi?” – desalar, Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhu: “Men”, – dedi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Kimda shu barcha xislatlar (bir kunda)jam bo‘lsa, u jannatga kiradi”, – dedilar” (Imom Muslim rivoyati).
Dinimizda har bir xayrli ishning odobi bo‘lgani kabi, ulamolarimiz bemorning ziyorati bobidagi odoblarni quyidagicha sanab berganlar:
“Yoshlar bilan ishlash, ma’naviyat  va ma’rifat bo‘limi” boshlig‘i G.Maxamedova